Sự ảnh hưởng của mạng xã hội đến lựa chọn nghề nghiệp
Thời đại công nghệ 4.0 đã mang đến những góc nhìn mới trong việc định hướng nghề nghiệp cho giới trẻ. Khảo sát của Adecco Việt Nam cho thấy, 48% thế hệ Z biết đến nghề nghiệp hiện tại thông qua mạng xã hội. Đây là con số vượt xa các nguồn thông tin truyền thống như trường học (18,86%) và bạn bè (17,92%).
Những câu chuyện như của Đỗ Nhật Quang – người chọn ngành An toàn thông tin nhờ một video trên mạng, hay Trần Hà My – thay đổi quan điểm về ngành Sư phạm khi thấy tấm gương trên TikTok, đã minh chứng cho vai trò quan trọng của mạng xã hội trong việc định hướng ngành nghề. Không chỉ cung cấp thông tin, mạng xã hội còn gợi mở nhiều cơ hội trong các lĩnh vực mới và tiềm năng.
Mặt trái của mạng xã hội trong định hướng nghề
Dù mang lại nhiều lợi ích, mạng xã hội cũng là con dao hai lưỡi, tiềm ẩn những mặt trái như quá tải thông tin hoặc thông tin sai lệch.
- Thông tin cảm tính, không chính xác: Các video như “Ba ngành đại học vô dụng” hay “Những ngành học phí tiền nhất Việt Nam” nhận được hàng triệu lượt xem, nhưng phần lớn dựa trên cảm tính cá nhân, gây hoang mang cho học sinh. Những ngành như Quản trị kinh doanh hay Ngôn ngữ Anh bị liệt kê vào danh sách \”vô dụng\”, khiến nhiều phụ huynh và học sinh bức xúc.
- Tác động tiêu cực đến tâm lý học sinh: Anh Trần Thanh Sơn (Hà Đông) phải dành cả buổi tối để giải thích và trấn an con trai sau khi xem các video tiêu cực về ngành học. Điều này cho thấy, nếu thiếu sự kiểm chứng, những nội dung này có thể dẫn đến định hướng sai lầm và gây mất niềm tin vào giá trị của giáo dục đại học.
Làm thế nào để giới trẻ tận dụng mạng xã hội một cách hiệu quả?
- Phụ huynh và nhà trường cần đồng hành:
- Các bậc cha mẹ và giáo viên nên cùng học sinh kiểm chứng thông tin, giúp các em phân biệt giữa ý kiến cảm tính và thông tin đáng tin cậy.
- Tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc với thực tế ngành nghề qua các chương trình tham quan doanh nghiệp, thực tập hoặc mời các chuyên gia chia sẻ.
- Cần đa dạng hóa nguồn thông tin:
- Thay vì chỉ dựa vào mạng xã hội, học sinh cần khai thác thông tin từ các nguồn khác như website của trường đại học, hội thảo hướng nghiệp, hoặc các tài liệu chính thống.
- Phát triển kỹ năng chọn lọc thông tin:
- Học sinh cần được rèn luyện khả năng suy nghĩ phản biện và tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn để đánh giá tính chính xác và giá trị của nội dung.
Kết luận
Mạng xã hội là một công cụ mạnh mẽ, mang đến cả cơ hội lẫn thách thức trong định hướng nghề của giới trẻ. Điều quan trọng là cần có sự hỗ trợ từ gia đình, nhà trường, và xã hội để hướng các em đến những quyết định nghề nghiệp sáng suốt, tránh bị chi phối bởi các thông tin sai lệch. Như vậy, mạng xã hội sẽ trở thành đòn bẩy chứ không phải rào cản trong hành trình khám phá bản thân và xây dựng sự nghiệp.
