Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi số, việc nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, đang trở thành nhiệm vụ chiến lược của giáo dục Việt Nam. Đề án “Hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo đến năm 2030” đã đặt mục tiêu đầy tham vọng: phấn đấu để tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, góp phần nâng cao năng lực hội nhập quốc tế cho thế hệ trẻ.
Căn Cứ Pháp Lý và Chuyển Biến Tích Cực
PGS.TS Hà Lê Kim Anh (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại ngữ, ĐHQG Hà Nội) đánh giá, trong hơn một thập kỷ qua, giáo dục ngoại ngữ tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nổi bật là các quy định và tiêu chuẩn rõ ràng:
- Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc của Việt Nam: Đây là chuẩn để đánh giá năng lực ngoại ngữ của học sinh và giáo viên, tạo cơ sở cho việc xây dựng chương trình giảng dạy đồng bộ.
- Chương trình GDPT 2018: Tiếng Anh được đưa vào giảng dạy từ lớp 1 đến lớp 12, tạo nên sự liền mạch và hệ thống trong giáo dục phổ thông.
- Tập huấn và đổi mới phương pháp giảng dạy: Giáo viên được tiếp cận với các phương pháp hiện đại, giúp học sinh hứng thú hơn với việc học ngoại ngữ.
Thay Đổi Nhận Thức Về Học Tiếng Anh
TS Lê Đức Thuận (Trưởng phòng GD&ĐT quận Ba Đình, Hà Nội) nhấn mạnh, cần có chính sách đặc biệt để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiếng Anh và tạo môi trường sử dụng ngoại ngữ.
- Kiến tạo môi trường sử dụng tiếng Anh: Không chỉ học tiếng Anh như một môn học, mà cần tạo điều kiện để tiếng Anh được sử dụng trong giao tiếp hàng ngày và hoạt động chính thống. Điều này đặc biệt quan trọng với đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục.
- Nhận thức về giá trị của tiếng Anh: Tiếng Anh không chỉ là một công cụ giao tiếp, mà còn là cánh cửa tiếp cận tri thức và cơ hội toàn cầu. Thay đổi nhận thức này sẽ giúp học sinh, phụ huynh và xã hội đầu tư hơn vào việc học ngoại ngữ.
Vai Trò của Các Tổ Chức Giáo Dục Quốc Tế
Tại Đại học Anh quốc Việt Nam (BUV), chương trình đào tạo hoàn toàn bằng tiếng Anh đã minh chứng vai trò quan trọng của ngoại ngữ trong việc nâng cao chất lượng giáo dục:
- Hợp tác với các trường phổ thông: BUV triển khai chương trình bổ trợ tiếng Anh và kỹ năng mềm cho học sinh THPT, giúp các em chuẩn bị sẵn sàng cho các kỳ thi quốc tế.
- Tư duy phản biện qua ngôn ngữ: Theo bà Võ Hồng Hạnh (Giám đốc Marketing & Truyền thông BUV), tiếng Anh không chỉ là một kỹ năng, mà còn là công cụ cải tạo tư duy, giúp học sinh phát triển toàn diện.
Thách Thức và Giải Pháp
1. Thách thức
- Thiếu giáo viên chất lượng cao: Tuy đã có khung năng lực và các chương trình tập huấn, việc tuyển dụng giáo viên tiếng Anh vẫn gặp khó khăn, đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa.
- Khoảng cách trong nhận thức: Không ít phụ huynh và học sinh vẫn coi tiếng Anh là môn học \”phụ\”, chưa nhận thấy giá trị lâu dài của ngoại ngữ trong cuộc sống và sự nghiệp.
2. Giải pháp
- Hoàn thiện cơ chế và chính sách: Phát triển chính sách hỗ trợ giáo viên ngoại ngữ, tăng cường các chương trình đào tạo và tập huấn.
- Kiến tạo môi trường học tiếng Anh: Xây dựng môi trường học tập sử dụng tiếng Anh trong các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm thực tế.
- Thúc đẩy hội nhập quốc tế: Tăng cường mô hình trường học kết nghĩa, hợp tác quốc tế để học sinh có cơ hội giao lưu và học hỏi.
- Chiến lược đồng bộ: Phát động các chương trình quốc gia về học ngoại ngữ, tương tự như Chỉ thị 58/CT-TW về công nghệ thông tin.
Hướng Tới Mục Tiêu 2030
Mục tiêu của Đề án \”Hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo\” không chỉ là nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ, mà còn từng bước đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong hệ thống giáo dục. Để đạt được điều này, cần tập trung vào bốn nhiệm vụ chính:
- Hoàn thiện chính sách: Đảm bảo cơ chế hỗ trợ toàn diện cho giáo viên và học sinh.
- Hội nhập quốc tế: Tăng cường hợp tác giáo dục với các nước.
- Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên: Đầu tư vào đào tạo và tập huấn chuyên sâu.
- Đổi mới chương trình giảng dạy: Tích hợp phương pháp giảng dạy tiên tiến, phù hợp với xu hướng toàn cầu.
Kết Luận
Khơi thông dạy và học ngoại ngữ không chỉ là vấn đề giáo dục, mà còn là chiến lược để Việt Nam hội nhập quốc tế. Với sự chung tay của toàn hệ thống chính trị, ngành giáo dục và xã hội, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học sẽ không còn là mục tiêu xa vời, mà là bước đệm quan trọng đưa thế hệ trẻ Việt Nam vươn ra thế giới.
